Όταν σκέφτεστε το Perpignan (Γαλλία), η σκέψη σας στρέφεται αμέσως στα εκπληκτικά κοσμήματά του, τα οποία είναι αποτέλεσμα μιας καθιερωμένης παράδοσης αριστείας. Ομοίως, όταν πηγαίνετε στο Solingen (Γερμανία) και βλέπετε τα διάσημα μαχαιροπήρουνα που εκτίθενται στα τοπικά καταστήματα, σύντομα συνειδητοποιείτε ότι τα αντικείμενα αυτά ενσωματώνουν χειροτεχνία αιώνων.
Κάτι που ίσως δεν γνωρίζετε είναι ότι, όπως και άλλα βιοτεχνικά και βιομηχανικά προϊόντα, τόσο το Garnet de Perpignan (κοσμήματα) όσο και το Schneidwaren aus Solingen (μαχαιροπήρουνα) προστατεύονται ως γεωγραφικές ενδείξεις ('GIs).
Οι ΓΕ είναι ένας ιδιαίτερος τύπος διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΙ) που προστατεύει την ονομασία προϊόντων που έχουν συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση και διαθέτουν συγκεκριμένη φήμη ή ιδιότητες, λόγω του τόπου προέλευσης. Η χρήση της ονομασίας που προστατεύεται από μια γεωγραφική ένδειξη επιφυλάσσεται σε παραγωγούς που προέρχονται από τη συγκεκριμένη περιοχή και οι οποίοι παρασκευάζουν ένα συγκεκριμένο προϊόν σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες και πρότυπα. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι ένας κατασκευαστής κοσμημάτων από γρανάτη που εδρεύει εκτός της περιοχής του Perpignan δεν θα μπορεί να χρησιμοποιεί την ονομασία "Garnet de Perpignan" για τα προϊόντα του. Πιθανότατα, εκτός του ότι δεν παράγονται στο Perpignan, τα προϊόντα αυτά θα κατασκευάζονται επίσης σύμφωνα με διαφορετικούς κανόνες από αυτούς που ακολουθούνται από τους κοσμηματοπώλες του Perpignan.
Πώς προστατεύονται σήμερα τα βιοτεχνικά και βιομηχανικά προϊόντα ως γεωγραφικές ενδείξεις
Στην Ευρώπη, αρχικά, η προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων επικεντρώθηκε στα γεωργικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, των οίνων και των οινοπνευματωδών ποτών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) διαθέτει εκτεταμένη νομοθεσία σχετικά με την προστασία των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων, των οίνων και των αλκοολούχων ποτών. Ονόματα όπως Hånnlamb (αρνί από την περιοχή Γκότλαντ της Σουηδίας) και Beurre d'Ardenne (βούτυρο από τις Αρδέννες στο Βέλγιο) είναι παραδείγματα καταχωρισμένων γεωργικών ΓΕ στην ΕΕ.
Αλλά τι συμβαίνει όταν τα ονόματα που πρέπει να προστατευθούν είναι αυτά των βιοτεχνικών και βιομηχανικών προϊόντων; Προς το παρόν, οι ονομασίες προϊόντων όπως μαχαίρια και μαχαιροπήρουνα, κοσμήματα, έπιπλα, πορσελάνες και κεραμικά και δαντέλες μπορούν να προστατεύονται σε όλες τις επιμέρους χώρες της ΕΕ ως γεωγραφικές ενδείξεις σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.
Μετά την περίφημη άρνηση ενός δικαστηρίου να χορηγήσει στην πόλη Laguiole το δικαίωμα να εμποδίσει την καταχώριση του "LAGUIOLE" ως εμπορικού σήματος, το 2014 η Γαλλία ψήφισε νόμο που επιτρέπει την προστασία των βιοτεχνικών και βιομηχανικών προϊόντων μέσω μιας διαδικασίας διαπίστευσης που διαχειρίζεται το εθνικό γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας (INPI). Ως αποτέλεσμα αυτού του νόμου, πολλές βιοτεχνικές και βιομηχανικές γεωγραφικές ενδείξεις έχουν ήδη καταχωριστεί στη Γαλλία, οι πρώτες από αυτές είναι για τις Siège de Liffol (καρέκλες, καταχωρισμένες το 2016), Granit de Bretagne (γρανίτης, καταχωρισμένος το 2017) και Limoges Porcelain (πορσελάνη, επίσης καταχωρισμένη το 2017).
Τι συμβαίνει στην ΕΕ;
Αν και άλλες χώρες έχουν θεσπίσει συστήματα παρόμοια με το γαλλικό, η διαθέσιμη προστασία διαφέρει σημαντικά σε ολόκληρη την ΕΕ, ενώ επί του παρόντος δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο που να προστατεύει ειδικά τις βιοτεχνικές και βιομηχανικές γεωγραφικές ενδείξεις σε επίπεδο ΕΕ.
Από το 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει την πιθανότητα να επεκτείνει την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων ώστε να περιλαμβάνει τόσο τα γεωργικά, όσο και τα βιοτεχνικά και βιομηχανικά προϊόντα. Η συζήτηση για ένα σύστημα της ΕΕ για τις βιοτεχνικές και βιομηχανικές γεωγραφικές ενδείξεις γίνεται όλο και πιο συχνή τα τελευταία χρόνια. Αυτό οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι οι ΓΕ δεν είναι απλώς "δικαιώματα", είναι εργαλεία που εξασφαλίζουν την οικονομική βιωσιμότητα της τοπικής παραγωγής. Τα δικαιώματα αυτά ενισχύουν επίσης τους δεσμούς μεταξύ ενός προϊόντος και άλλων τοπικών δραστηριοτήτων, όπως η προώθηση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, του τουρισμού και της τέχνης.
Το 2020, μια μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκάλυψε ότι η προστασία των βιοτεχνικών και βιομηχανικών ΓΕ θα ήταν συνολικά επωφελής τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους παραγωγούς, ενώ παράλληλα θα στήριζε την περιφερειακή ανάπτυξη. Είναι σαφές ότι οι γεωγραφικές ενδείξεις μπορούν να υποστηρίξουν τους στόχους βιωσιμότητας και να συμβάλουν στην περαιτέρω προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Υπό αυτή την έννοια, θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν στον καθορισμό στόχων κυκλικής οικονομίας, οι οποίοι βρίσκονται στο επίκεντρο πολλών πολιτικών της ΕΕ.
Το μέλλον
Οι έρευνες δείνχνουν ότι, ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19, οι καταναλωτές στην Ευρώπη ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για τη βιωσιμότητα και τη σημασία τόσο των "πιο πράσινων" επιλογών όσο και της υποστήριξης των τοπικών επιχειρήσεων. Η προστασία των βιοτεχνικών και βιομηχανικών γεωγραφικών ενδείξεων μπορεί να διαδραματίσει ρόλο σε όλα αυτά. Επιπλέον, η ποικιλομορφία των προσεγγίσεων στις διάφορες χώρες της ΕΕ μπορεί να δημιουργήσει τριβές στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ. Και οι δύο πτυχές μπορούν να υποστηρίξουν μια ακόμη πιο έντονη συζήτηση γύρω από την εισαγωγή ενός πλαισίου της ΕΕ για την προστασία, ως γεωγραφικών ενδείξεων, όχι μόνο των γεωργικών προϊόντων αλλά και των βιοτεχνικών και βιομηχανικών προϊόντων.
Το 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα μπορούσε να προτείνει νομοθεσία για τη θέσπιση ενός συστήματος προστασίας των γεωγραφικά συνδεδεμένων βιοτεχνικών και βιομηχανικών προϊόντων σε επίπεδο ΕΕ. Μια νομοθετική πρόταση παρουσιάστηκε πρόσφατα.
Πώς θα είναι λοιπόν το μέλλον των βιοτεχνικών και βιομηχανικών προϊόντων; Είναι πιθανό να υπάρξει μεγαλύτερη συμμετοχή της ΕΕ και ένα ειδικό νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία τους ως γεωγραφικών ενδείξεων σε επίπεδο ΕΕ. Μείνετε συντονισμένοι!
Η Eleonora Rosati είναι δικηγόρος με εμπειρία σε θέματα πνευματικών δικαιωμάτων, εμπορικών σημάτων, μόδας και δικαίου του διαδικτύου. Η Δρ Eleonora Rosati είναι τακτική καθηγήτρια Δικαίου της Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΔΠ), διευθύντρια του Ινστιτούτου για το Δίκαιο της Διανοητικής Ιδιοκτησίας και της Αγοράς (IFIM) και συνδιευθύντρια του LLM στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο της Διανοητικής Ιδιοκτησίας στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Είναι επίσης Of Counsel στην Bird & Bird και συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων για θέματα διανοητικής ιδιοκτησίας.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην έκδοση Σεπτεμβρίου του Alicante News.
.